asterisk by mindo n, aquino

Dagiti biddut iti ngalay ti biag

Mindo N. Aquino

ITI naminsan nga aldaw, naayabankami a nagatendar iti bista ti kaso maipanggep iti susik iti daga. Agkakabagian piman dagiti mabista. No di man agkakabsat, aguuliteg, agiikit, wenno agkakasinsin. Ket nakakalkaldaang, no di man makapasuron dagiti simmaruno nga eksena. Apay?

Agaangat dagiti maseknan iti husgado maipapan iti apagda iti daga a pundar daydi tatang ken loloda. Sabagay, dakkelen ti balor ti nasao a propiedad no kadagitoy a mailako. Iti pattapattami, aganay ti 4,000 metro kuadrado a lote iti 20 a riwriw a pisos ta naisaad daytoy iti napintas a lugar; tay masasao a prime lot.

Ket agpayso a di magawidan dagiti maseknan nga agkakabagian ti agaangat gapu iti daytoy nakagangganas a panunoten a gatad a pagbibingayan dagiti 21 nga eredero; karaman met ditan siempre dagiti dua nga abogado ti dua a partido. Nupay mayatda a pagguguduaan ti nasao a gatad no mailako ti lote, adda latta panagaripapa a mamagkintayeg kadagiti kaungganda ta malaksid ngata nga awan naan-anay a panagtalekda kadagiti kakabagianda, adu pay dagiti simmangka-utro nga iskwater a timmadog ditoy. Ket ngarud, no mailako ti daga, agkamat la ketdi iti sukat ti bannogda a nagpapintas itoy a lugar dagiti nasao nga iskwater.

Ita, adtoy ti siste. Idi madanon ti bista, saan a timmabuno dagiti dadduma a maseknan. Naladaw a dimteng iti husgado dagiti dadduma. Awan naan-anay a power of attorney dagiti nakedngan a mangisandi kadagiti panglakayen ti tunggal pamilia/eredero. Sa pay ket inamin dagiti dua nga abogado ti agsumbangir a partido a mayat dagiti maseknan a makiinnapir ken makiareglo.

Ket ania pay, kinastigon a ni apo hues dagiti dua. Kunana: Kasano nga ibagayo a kayat dagiti klienteyo ti agsasango tapno maareglo ti kaso no ditoy pay mismo a husgado ket dida umay? Kayatdanto laengen ngarud dita ngalay ti dalan nga agsasarita ken agkikinnapia? Sa idi kuan, naisaruno ti napintas ken nakallalagip a pamagbaga nga indupag ti nalaing ken naindaklan a hues. Ket nagyamananmi ti pannakaayabmi iti dayta a bista ta pudno a makapakintayeg-rikna dagiti pammagbaga toy gayyemtayo a hues.

Inrugina a kinuna: “Narigat a bistaen ti kaso a dagiti aglalaban ket agkakabagian. Kitanyo, a, imbasana iti folder a nakaukrad iti sangona-- ‘dela Cruz vs. dela Cruz, Rizal vs. Rizal, Sikatuna vs. Sikatuna.’ Ket ania kadi ti pagaapaanda? Ti daga a pinundar dagiti amma ken apongda. Awan ti dakkel a bannogyo iti pannakapundar dayta a daga. Dagiti appoyo ti nagpatedted iti di kaskarina a ling-et, dara ken buteg iti pannakataripato dayta a propiedad. Sa ita agaangatkayo a kasla aso ken pusa? No laeng ngata makasubli ken makasarita pay dagidi aappoyo, nalabit kunaenda: dimi la koman pinunpundar dayta a sanikua ta isu met gayam ti agbalin nga urat ti riri ken tulbek ti diyo panagkikinnaawatan.”

Intuloy ti hues a rebbengna nga itandudotayo koma ti tinawidtayo a nagan dagidi appotayo. Ket dagiti sanikuada nga imbatida kadatayo, saluadantayo koma a sipapakumbaba. Ditay koma aguman ti nakalawlawa a sanikua ta ditayo maitugot iti panungpalan. Ta mano kadi a metro kuadrado ti masapultayo a daga nga umuli sadi langit?

Agpayso met ngamin. No adda kaso, kanayon nga agkikita dagiti nagdarum ken dagiti naidarum iti korte tunggal bista. Ket, kas kuna pay ti hues, iti kada panagkikitayo ngumato ti presion ti darayo. Intono kuan addan high bloodyo. Ket agpaagaskayo. Agingga a mausaryo met laeng ti gatad ti matawidyo a sanikua a pagbayad iti doktor. Ken siempre, pagbayad iti abogado. Inton agangay, aglalo no umabot iti 30 a tawen ti panagngalay ti kaso iti husgado, ad-adunton ti gastostayo ngem ti balor ti daga nga ilablabantayo! Ngamin, dumanon pay iti nasurok a 50 a tawen ti kaso iti dagdaga santo madisisyonan ta agapela met dagiti maabak iti umuna a wanas ti panagsangoda iti bista.

Manen, nasayaat a banag no sakbay a dumatag iti pangukuman dagiti maseknan – aglalo no agkakabagida—gapu iti apada iti daga wenno aniaman a sanikua, pagtutungtongandan nga umuna. Iti kasta mapengdan ti gastos. Mapengdan pay ti panagsisina ti dana dagiti sigud a nasinged nga agkakapamilia. Ket talaga met a makapadayaw dayta nga agpang iti sango ni Apo Dios. Iti kasta magawidan dagiti sumagmamano a biddut iti ngalay ti biag.